Aby właściwie zrozumieć frankońskie winiarstwo, należy przede wszystkim cofnąć się ponad siedemset lat wstec. Choć sama historia uprawy winorośli w regionie sięga czasów Karola Wielkiego (777r.), to dopiero pierwsza połowa czternastego wieku nakreśla nową erę frankońskiego winiarstwa.
Miłosierdzie – początkiem winiarstwa
Sięgając historią do 1316 roku, należy zagłębić się w murach miasta Würzburg, tam też mieszkał szlachetny patrycjusz Johannes von Steren, który podarował miastu swój majątek, a konkretnie posiadłości znajdujące się przy Semmelgasse (obecnie Semmelstraße 12) pod warunkiem, iż owa posiadłość zostanie przeznaczona na schronienie dla potrzebujących, biednych i chorych. W ten sposób powstał Neues Spital (Nowy Szpital), który od XVI wieku nazwany został Bürgerspital zum Heiligen Geist (Szpital Miejski Ducha Świętego). Szpital rozrastał się dość szybko, a to za sprawą kolejnych darowizn od zamożnych mieszczan Würzburga. W 1334 roku postanowiono posadzić tam pierwsze winnice, aby produkować wino, ze sprzedaży którego utrzymywano szpital, jak również produkowano je na własne potrzeby.
Weingut Bürgerspital |
W niedługim
czasie uprawa winorośli oraz produkcja wina osiągnęła tak wysoki poziom, iż Bürgerspital był w stanie samodzielnie finansować
swoją działalność.
Bocksbeutel – symbol
Frankonii
W 1726 roku frankońskie winiarstwo zaczęło przeżywać duży kryzys.
Nagminne podrabianie wina oraz jego sprzedaż, wywołało duże zaniepokojenie rady
miejskiej Würzburga,
która nakazała „z łaskawego, książęcego nakazu zabutelkować oraz zapieczętować herbem
miasta wino z rocznika 1718 w
Bocksbeutel. Tak też powstał pierwszy symbol frankońskiego winiarstwa, butelka
Bocksbeutel.
Butelka Bocksbeutel |
Bocksbeutel
to charakterystyczny dla regionu rodzaj butelki w formie spłaszczonej
elipsoidy. Ten kształt butelki wywodzi się od kształtu „butelek polowych” które
były znane już w starożytności i które zostały wyprodukowane ze spłaszczonym
kształtem dla celów praktycznych, na przykład, aby zapobiec toczeniu się
butelki po równym podłożu.
Szpital – Fundacja – Winiarnia
Dziś, szczycący
się siedmiuset letnią tradycją Weingut Bürgerspital jest częścią fundacji charytatywnej Bürgerspital
Zum Hl. Geist, zarządzającej domami spokojnej starości, domami opieki oraz
placówką geriatryczną. Operujący na areale 120 hektarów winnic, jest zarazem
najstarszą winiarnią i jedną z największych w Niemczech oraz największą jeśli
chodzi o posiadanie od 1407 roku, pojedynczej parceli (Würzburger Stein-Berg – 85ha). Würzburger Stein to
jeden z najbardziej stromych stoków w Frankonii. Rozciągający się na północ od
Würzburga na południowym zboczu Steinberg, bogaty w minerały wapienia
muszlowego, spogląda na miasto pod kątem od 30 do 80 procent.
Piwnice Bürgerspital |
„Uważamy się za specjalistów od terroir dla wapienia muszlowego. Naszym celem jest tworzenie krystalicznie czystych, mineralnych win bez zmiany ich charakteru czy pochodzenia. Mineralność jest dla nas ważniejsza niż owoce i słodycz; złożoność i finezja są ważniejsze niż bogactwo.” – Robert Haller – Dyrektor Bürgerspital
Winnica Würzburger Stein |
Winnica Würzburger Stein jest
uprawiana od VIII wieku. W przeciwieństwie do obecnych czasów, winnica była
podzielona na wiele tarasów, a zarządzało nią dużo właścicieli. W ówczesnych
realiach odmiany winorośli były mieszane dziko oraz uprawiane w „zestawie
mieszanym”, aby zrekompensować wpływ pogody charakterystyczny dla danego
rocznika. Taka praktyka wspierała również jakość, „mieszany zestaw” każdego
roku pozwalał zrobić dość godne wina.
Wielkim fanem win
pochodzących z Würzburger Stein był Johann Wolfgang von Goethe, który zażyczył
sobie regularnych dostaw tego trunku.
Duża zmiana rozpoczęła
się w XIX wieku, kiedy to nastąpiło duże scalenie.
Ostateczna zmiana nastała dopiero w 1964 roku za sprawą zmniejszenia liczby
tarasów, by umożliwić lepsze zarządzanie oraz dopracowanie ukierunkowania
nasadzeń.
Wszystko dla fundacji
Misja fundacji zachowała się do dnia dzisiejszego. Część dochodów z każdej sprzedanej butelki wina przeznaczona zostaje na działania fundacji, która w chwili obecnej, we wszystkich swoich ośrodkach opiekuje się blisko 800 osobami. Obecnie Bürgerspital operuje na areale 120 hektarów winnic, będących w granicach miasta oraz pobliskim jego otoczeniu: Eschendorfer Lump i Centgrafenberg. Uprawia się tu głównie: silvanera, rieslinga, rieslanera, bacchusa, scheurebe, gewürztraminera, chardonnay oraz w małej ilości odmiany czerwone. Mimo tak dużego areału, roczna produkcja wynosi tylko 800.000 butelek. Prócz historycznej winiarni, w skład fundacji wchodzi również restauracja, wyróżniona przez Gault Millau oraz przewodnik Eichelmann Deutschlands Weine. Roczna produkcja w Bürgerspital to około 60 etykiet, które nie sposób jest wszystkie opisać, jednakże duża część oferty z historycznej winiarni dostępna jest od jakiegoś czasu w Polsce, a to za sprawą winiarni oraz sklepu internetowego Frank, który bardzo przystępnych cenach jest w stanie przekazać część frankońskiej tradycji, a przede wszystkim jakości.